شرکت کاسپین، پلتفرم بانکداری باز خود را با نام کبالت از سال ۱۳۹۶ راهاندازی کرده است. در این پلتفرم ۵۶ سرویس وجود دارد که برداشت مستقیم بهعنوان یکی از سرویسهای کبالت به فینتکها و شرکتهای متقاضی ارائه میشود. بهمنماه ۱۳۹۷ بود که رئیسکل بانک مرکزی در همایش بانکداری الکترونیک از اجرایی شدن برداشت مستقیم در نظام بانکی کشور خبر داد و خدمات برداشت مستقیم (Direct Debit) را یکی از اتفاقاتی دانست که میتواند تاثیر مهمی بر توسعه کسبوکارها داشته باشد. درواقع برداشت مستقیم عملیاتی است که کاربران میتوانند با استفاده از آن، به کسبوکارها اجازه برداشت مستقیم از حساب بانکی خود را بدهند؛ در حقیقت دارنده حساب، به بانک اجازه میدهد که در صورت درخواست از سمت یک پذیرنده مشخص تا سقف مشخصی را از حساب او برداشت و بهحساب آن پذیرنده واریز کند. یک سال از هشتمین همایش بانکداری الکترونیک و گفتههای رئیسکل بانک مرکزی میگذرد و اکنون شرکت تأمین خدمات سیستمهای کاربردی کاسپین از خدمت برداشت مستقیم سامانه کبالت بهصورت انحصاری روی بانک پارسیان، رونمایی کرده است. به بهانه این موضوع با کسری دولتخواهی مدیر نوآوری و توسعه بازار و ایمان قنبری مسئول بازاریابی فروش شرکت کاسپین گفتوگو کردیم.
برداشت مستقیم کاسپین همراه با کیف پول و جایگزینی برای سرویسهای ارزشافزوده
سرویس برداشت مستقیم برای پرداختهایی از جنس مشتریان و کسبوکارهای شناخته شده یا تکرارشونده مانند خرید شارژ، پرداخت قبوض، پرداخت آبونمان ساختمان، شارژ کیف پول الکترونیکی، خرید از سرویسهای اینترنتی و حتی کرایه تاکسی کاربرد دارد چراکه این پرداختها عمدتا خرد و دورهای هستند و میتوان محدودیتهایی برای آنها گذاشت و با استفاده از برداشت مستقیم این امکان فراهم میشود که تا یک سقفی از حساب فرد را پذیرنده برداشت کند. شرکت کاسپین وارد این حوزه شده است و قرار است با خدمت برداشت مستقیم خود چالش سازمانها را در پرداختهای خرد برطرف کند و این خدمت را در همه حوزهها در اختیار کسبوکارها قرار دهد و جایگزینی برای سرویسهای ارزشافزوده باشد. مسئول بازاریابی فروش شرکت کاسپین در این خصوص توضیح داد: «تقریبا اوایل امسال که موضوع خدمات ارزشافزوده تحت تاثیر قرار گرفت و یکسری از سرویسها محدود شد، سعی کردیم با تعریف سرویسهای برداشت مستقیم بهنوعی بتوانیم جایگزینی برای سرویسهای وس داشته باشیم.»
مدیر نوآوری و توسعه بازار با اشاره به اینکه محصول شرکت کاسپین در حوزه برداشت مستقیم همراه با کیف پول است، توضیح داد: «اولویت کسبوکارها این است که پول داخل کیف پول آنها ریخته شود و کیف پول با بانک تسویه کند چراکه تمایل پذیرنده این است که پول در حساب آنها رسوب کند و برای او درآمد داشته باشد. درنتیجه راهکار برداشت مستقیم شرکت کاسپین همراه با کیف پول است.»
کاسپین با سامانه کبالت در مسیر بانکداری باز قدم گذاشته است / چگونه از سامانه کبالت، خدمات دریافت کنیم؟
شرکت کاسپین، پلتفرم بانکداری باز خود را با نام کبالت از سال ۱۳۹۶ راهاندازی کرده است. در این پلتفرم ۵۶ سرویس وجود دارد که برداشت مستقیم بهعنوان یکی از سرویسهای کبالت به فینتکها و شرکتهای متقاضی ارائه میشود. به گفته دولتخواهی، شرکت کاسپین از یک بازار و با یک بانک بزرگ سرویس برداشت مستقیم خود را شروع کرده است و تمایل دارند که از سرویس برداشت مستقیم سایر بانکها نیز استفاده کنند. «در حال حاضر سرویس برداشت مستقیم ما روی بانک پارسیان آن هم بهصورت انحصاری است. همچنین تعاملی با تعدادی پلتفرم داریم و قرار است سرویس دایرکت دبیت را داخل تمامی این پلتفرمها به اشتراک بگذاریم تا همه بتوانند از آن استفاده کنند و بهمرور قصد داریم سرویس دایرکت دبیت بانکهای طرف قرارداد این پلتفرمها را نیز داشته باشیم.»
مزیت برداشت مستقیم برای بانکها، کسبوکارها و کاربران
با توجه به صحبتهای دولتخواهی، کیف پولها، شرکتهای ارائهدهنده خدمات مختلف مانند مخابرات، همراه اول، ایرانسل و اپلیکیشنها پرداختی بیشترین مخاطب سرویس برداشت مستقیم هستند. مدیر نوآوری و توسعه بازار شرکت کاسپین با اشاره به اینکه با استفاده از برداشت مستقیم هم کاربر احساس راحتی بیشتر میکند و کسبوکار نیز از پرداخت کاربر مطمئن است، توضیح داد: «زمانی بازار، بازار تولید انبوه بود و هر چه تولید میکرد، کاربر مجبور به استفاده از آن بود ولی وقتی بازار رقابتی شد، همه کسبوکارها مجبور شدند به مشتری بیشتر فکر کنند؛ کاری که ما در پلتفرم کبالت خود انجام میدهیم. مشتری میخواهد که در پرداختهای خود راحتی و تسهیل وجود داشته باشد و با اطمینان کامل این کار را انجام دهد، ما برای این موضوع چند کار انجام دادهایم؛ ابتدا سرویس برداشت مستقیم خود را ارائه دادهایم که بهصورت مستقیم از حساب کاربر برداشت میشود از سوی دیگر به آنها اطمینان میدهیم که این برداشت مستقیم امن هست و هیچ پولی در هیچ جای دیگری خرج و مصرف نمیشود. همچنین به کاربر درباره همه صورتحسابهای دریافتی و پرداختی او خبر میدهیم که برای چه چیزی این برداشت مستقیم انجام شده است تا کاربر در جریان همه برداشتها باشد و این موضوع نیز مزیت رقابتی ما در بازار است، همچنین کاربر این امکان را دارد که در هر زمان که خواست نسبت به لغو و یا تغییر دسترسیهای ایجاد شده برای کسبوکار اقدام کند.»
دولتخواهی با اشاره به اینکه سرویس برداشت مستقیم برای بانکها یک فرصت و مزیت است، توضیح داد که وجود برداشت مستقیم به کاربر این سهولت را میدهد که دیگر برای پرداختهایش به درگاه پرداخت وارد نشود. همچنین بهترین کار برای بانک این است که یا حساب افراد در بانک بماند و رسوب داشته باشد یا تراکنش داشته باشد و بانک اینگونه سود به دست آورد درنتیجه اگر برداشت مستقیم روی سرویسهای بانکها ارائه شود، بسیاری از کاربرها به دلیل اینکه از این خدمت استفاده کنند، به سمت بانکهای ارائهدهنده این سرویس میروند.
نحوه استفاده کسبوکارها و کاربران از برداشت مستقیم کاسپین
مسئول بازاریابی فروش شرکت کاسپین درباره نحوه استفاده کسبوکارها از محصول کاسپین بهطور کامل برایمان توضیح داد: «شرکتی که میخواهد از سرویس ما استفاده کند، یک امکانی را داخل اپلیکیشن خود قرار میدهد به نام «برداشت مستقیم از حساب پارسیان»، زمانی که مشتری آن شرکت این گزینه را انتخاب کند، وارد فضای احراز هویت بانک پارسیان میشود و مشتری نام کاربری و رمز عبور اینترنت بانک خود را وارد میکند و احراز هویت میشود. سپس قراردادی به او نشان داده میشود و به کاربر تذکر میدهد که امکان دسترسی بهحساب خود را به این شرکت و مجموعه میدهد. مشتری آن را تایید میکند و در این قسمت، یکسری شرایط تعریف میشود که این شرایط دو حالت دارد؛ یا شرایط از سمت کسبوکار و فینتک میآید یعنی برای مثال فینتک درخواست دارد که ماهیانه با یک سقف مشخص روزانه و ماهانه و تعداد دفعات برداشت مشخص از مشتری دسترسی بگیرد و مدل دیگر اینگونه است که خود کاربر شرایط را تعیین میکند و با انتخاب یکی از حسابهای خود نزد بانک پارسیان، یک سقف مبلغ روزانه و یک سقف مبلغ ماهیانه و مدتزمان دسترسی به آن مجموعه را مشخص میکند، سپس رمز انتقال وجه خود را وارد و این موارد را تایید میکند. سپس بر اساس این مشخصات دسترسی برای آن مدت مشخص به آن شرکت یا فینتک داده میشود که بتواند از حساب مشتری برداشت کند.»
با توجه به گفتههای قنبری، سازمانها یا فینتکهای متقاضی دریافت این سرویس حتما باید تعداد کاربران مناسبی داشته باشند، محصولشان نهایی باشد، مدل کسبوکاری شفافی داشته باشند و واقعا در مدل کسبوکاری آنها نیاز به سرویس برداشت مستقیم حس شود. مسئول بازاریابی و فروش شرکت کاسپین درباره نحوه استفاده متقاضیان از سرویس برداشت مستقیم کاسپین، اینطور توضیح داد: «روال ما اینگونه است که هر مشتری و متقاضی این سرویس ابتدا باید به سایت cobalt724.com مراجعه کند سپس با ثبتنام در این سایت درخواست خود را ثبت و شروع به انجام تستها کند. زمانی که تستهای آن انجام شد، با توجه به تعاملی که با مجموعه بانک پارسیان داریم و به دلیل نقش نظارتی که بانک پارسیان دارد ما به ازای هر شرکتی که متقاضی دریافت این سرویس باشد، طرحی را آماده و برای بانک ارسال میکنیم. داخل این طرح توضیح میدهیم که شرکت چه فعالیتی دارد، سرویس برداشت مستقیم را به چه منظور و به چه صورت قرار است استفاده کند و مدل کسبوکاری آن چگونه است. این موارد را برای بانک ارسال میکنیم و بانک تایید میکند و یک فیلتری در این قسمت انجام میشود؛ بعد از اینکه بانک تایید کرد، وارد فاز عقد قرارداد، اتصال به محیط عملیاتی میشویم. نکتهای که در طراحی این سرویس در نظر گرفتیم این است که احراز هویت کاربر حتما از طریق نام کاربری و رمز عبور اینترنت بانک او است یعنی اگر فردی اینترنت بانک نداشته باشد، بهعنوان یک کاربر نمیتواند دسترسی برداشت مستقیم را به پذیرنده بدهد.»
قنبری درباره دلیل وارد کردن نام کاربری و رمز عبور اینترنت بانک در استفاده از سرویس برداشت مستقیم کاسپین گفت: «برآورد ما این است که کسانی کاربر سرویس برداشت مستقیم خواهند بود که با مفاهیم بانکداری اینترنتی و فضای مجازی آشنا هستند و فردی که تنها از طریق خودپرداز پول انتقال میدهد و برای هر کاری به شعبه مراجعه میکند، خیلی کاربر برداشت مستقیم نمیتواند باشد. درنتیجه ما نیز سعی کردیم با رعایت اصول امنیتی بهگونهای این سرویس را طراحی کنیم که سوءاستفادههایی که در وس میشد کم شود. نوعا یک قشری از جامعه را کاربر نهایی این سرویس میبینیم که با مفاهیم بانکداری الکترونیکی آشنا هستند.»
مزایا و چالشهای همکاری کاسپین با بانک پارسیان در سرویس برداشت مستقیم
مسئول بازاریابی فروش شرکت کاسپین در پاسخ به این سوال که مشارکت کاسپین با بانک پارسیان در این سرویس، چه فرصتها و مزایا و در عین حال چه محدودیتها و چالشهایی را برای آنها ایجاد کرده است، اینطور توضیح داد: «چون مجموعه کاسپین بازوی فناوری اطلاعات بانک پارسیان است و زیرساختهای نرمافزاری بانک پارسیان را شرکت کاسپین طراحی و تولید کرده، این موضوع برای ما مزیت است چراکه بسیاری از پلتفرمهایی که در حال حاضر در بازار وجود دارند، صفر تا صد کار دست آنها نیست و اگر بخواهند سرویسی را به پلتفرم خود اضافه کنند، باید سراغ شرکتهایی که نرمافزارهای بانک را نوشتهاند بروند و از آنها بخواهند که این کار را برایشان انجام دهد ولی چون این سرویسها را کاسپین تولید کرده است، اگر بخواهیم تغییری در آن ایجاد کنیم یا آن را ارتقا دهیم، صفر تا صد آن در کاسپین انجام میشود و نهایتا ما باید روی مدل موردنظر از بانک تایید بگیریم. در نهایت این موضوع باعث میشود که سرویس ما چابک شود و بهتر و راحتتر در اختیار مشتریان قرار گیرد. برای مثال در بازه یک ماه اخیر که با چند مشتری سرویس برداشت مستقیم را تست کردیم با مواردی مواجه شدیم که با توجه به نیاز مشتریان تغییراتی را در آن ایجاد و سفارشیسازی کردیم درنتیجه این موضوع یکی از مزیتهایی است که به دلیل نوع همکاری که با مجموعه بانک پارسیان داریم، میتوانیم از آن استفاده کنیم.»
او همچنین ارتباط نزدیکی که شرکت کاسپین با اداره توسعه فناوریهای نوین مالی بانک پارسیان دارد را نیز از مزیتهای مشارکت این شرکت با بانک پارسیان دانست. «در شیوهنامه همکاری ما با بانک پارسیان، این بانک نقش نظارتی دارد و یک سالی است که اداره توسعه فناوریهای نوین مالی بانک پارسیان تاسیس شده و ارتباط تنگاتنگی را با این اداره داریم و تعاملات و جلسههای پیدرپی که با این اداره داریم، باعث بهبود مستمر سرویسهایمان میشود.»
قنبری درباره چالشهایی که ممکن است مشارکت این شرکت با بانک پارسیان برایشان ایجاد کند نیز صحبت کرد و اینطور گفت: «چالشمان در این خصوص شاید این باشید که مشتریان فکر کنند صرفا خدمات بانک پارسیان را ارائه میدهیم ولی ما سعی داریم که با عقد قرارداد با سایر پلتفرمها و بانکها این چالش را از میان برداریم و به نحوی بتوانیم پلتفرم خود را توسعه دهیم که از بانکهای مختلف این سرویس را بگیریم.» به گفته دولتخواهی، دیدگاه معاونت فناوریهای نوین مالی و اطلاعاتی بانک پارسیان نیز به توسعه کبالت است و تمایل این معاونت این است که پارسیان بخشی از این مجموعه باشد و سایر بانکها نیز به این مجموعه اضافه شوند.
با توجه به صحبتهای مدیر نوآوری و توسعه بازار شرکت کاسپین، در حال حاضر دو فینتک و یک مجموعه بزرگ در حال تست سرویس برداشت مستقیم این شرکت هستند و تا دو هفته آینده عملیاتی خواهد شد. او گفت: «ما آمادگی همکاری با تمام مجموعههای بزرگ حملونقل، پرداخت قبوض، کیف پولها و اپلیکیشنهای پرداختی کشور را داریم.»
ترویج استفاده از سرویس برداشت مستقیم
دولتخواهی با اشاره به اینکه اندازه بازار سرویس برداشت مستقیم در سال ۱۳۹۹ بهاندازه حجم بازار پرداخت کشور خواهد شد، توضیح داد: «ما آن روزی را میبینیم که کل پرداختهای خرد کشور از طریق برداشت مستقیم انجام شوند درنتیجه حجم بازار آن نامحدود و گسترده است. خواهش ما از مجموعههایی که سرویس برداشت مستقیم را از ما میگیرند این است که فرهنگسازی و اعتمادسازی خوبی برای کاربران نهایی در استفاده از دایرکت دبیت داشته باشند.»
به گفته دولتخواهی، تجربه کاربری راحتی که در سرویس برداشت مستقیم برای مشتری اتفاق میافتد مسئله مهمی است. درواقع مشتری در ابتدا داشتن برداشت مستقیم را بهعنوان یک خدمت اضافی درک میکند ولی بعد از استفاده از آن، به احساس نیازی تبدیل میشود که همه باید آن را داشته باشند. «درواقع برداشت مستقیم اینگونه وارد بازار شد که اول یک احساس نیاز و سپس تقاضا ایجاد کرد. با وجود برداشت مستقیم تغییر فرهنگ پرداخت را شاهد خواهیم بود.»
قنبری نیز درباره ترویج استفاده از سرویس برداشت مستقیم صحبت کرد. به گفته او، در بحث ترویج سرویس برداشت مستقیم دو فاز وجود داشت؛ یک فاز این بوده که کسبوکارها و فینتکها پی ببرند به اینکه چنین سرویسی برای آنها کاربرد دارد و این اتفاقی بوده که تقریبا در یک سال و نیم اخیر افتاده است و تعدادی از کسبوکارها متقاضی چنین سرویسی هستند و این احساس نیاز در آنها ایجاد شده است. قسمت دوم ترویج استفاده از برداشت مستقیم موضوع کاربران نهایی است و باید استفاده از چنین سرویسی برای کاربران ملموس شود و شاید سختترین قسمت آنجایی است که مشتری دسترسی بهحساب خود را به پذیرنده میدهد و نگرانیهایی دارد درنتیجه در این قسمت باید اعتمادسازی شود ولی قطعا اگر مشتری یکی دو بار از این امکان استفاده کند و تسهیل کار خود را مشاهده کند و اعتماد در او ایجاد شود، سرویس توسعه پیدا خواهد کرد.